In het hart van Leeuwarden ligt de Haniahof. Dit monumentale pand, daterend uit de 17e eeuw, heeft een rijke geschiedenis als lakenfabriek, kazerne en verzorgingshuis.

Tuin en lakenfabriek

In de zeventiende eeuw was de ruime binnenplaats tussen het Ruiterskwartier en de Nieuwestad de tuin van het Martenahuis. Deze tuin, omringd door kleine huisjes aan de Haniasteeg en de Ype Brouwerssteeg, kreeg in 1685 een nieuwe bestemming toen er op initiatief van de provincie een werkplaats voor een lakenfabriek werd gebouwd.

Kazerne

Het industriële project mislukte echter al na vijf jaar, waarna de gebouwen werden omgevormd tot Lands Ammunitie-, Geweer- en Rusthuis. Na enkele verbouwingen deed het complex dienst als kazerne, tot deze functie rond 1830 werd overgenomen door een nieuwe kazerne aan de Amelandsdwinger.

In 1831 vroeg het Armbestuur aan de stad om het gebouw in te richten als verblijf voor de armen. Het gebouw werd verbouwd en kreeg een nieuwe functie: het bood onderdak aan bejaarde armen en verweesde kinderen. Door de jaren heen werd het complex verder aangepast en uitgebreid om beter te voldoen aan de behoeften van de bewoners

Armenhuis

In 1879 kreeg de stad de mogelijkheid om een nabijgelegen wagenhuis en een stuk van de Martenatuin te kopen. De Raad besloot het Armhuis volledig te vernieuwen, en nog datzelfde jaar werd het werk aanbesteed. In 1881 was het nieuwe gebouw voltooid naar ontwerp van stadsbouwmeester Thomas Romein, met hulp van zijn adjunct J.E.G. Noordendorp. Het ontwerp was ingetogen neoclassicistisch en voorzien van een carrévormige plattegrond met een binnentuin.

Stadsverzorgingshuis

Het gebouw diende als Stadsverzorgingshuis tot 1974. Daarna vond er tijdelijk ander gebruik plaats, waarna het in 1985 low-budget werd verbouwd tot appartementen en kleinschalige bedrijfsruimten. Hier nog meer over de functies van het gebouw sinds 1985. Ook iets over de krakersgeschiedenis én over het feit dat het een van de oudste woonrgroepen van Nederland is.

Carré

Het gebouw heeft een vierkante plattegrond van ongeveer 42 bij 42 meter, met twee bouwlagen onder een licht hellende schildkap. De gevels langs de Haniasteeg en Ype Brouwerssteeg volgen de rooilijn zonder stoepen, met variërend metselwerk en grote, robuuste vensters.

Aan de Haniasteeg bevinden zich een originele ingang met bovenlicht en dubbele deur, en een smalle deur met bovenlicht aan de zuidkant. In de zuidelijke binnengevel is nog de stichtingssteen aanwezig: “De eerste steen is gelegd op 23 maart 1880 door den heer Mr. W.J. van Welderen baron Rengers burgemeester van Leeuwarden.”

Binnen zijn de brede gangen rondom het carré en de trappen met decoratieve trappalen grotendeels bewaard gebleven, hoewel de woonruimten door de jaren heen aangepast zijn. Hier en daar zijn nog originele details zichtbaar, maar de indeling is in de loop der tijd gewijzigd. De kapconstructie is nog origineel, hoewel aan de zijde van het binnenplein het dak door brede kajuiten isonderbroken.

Filantropie

Dit Stadsarmhuis herinnert aan de carré inzet van de lokale overheid in de negentiende eeuw. Het gebouw, met zijn ingetogen maar degelijke neoclassicistische stijl en zorgvuldig behouden carrévorm, blijft een waardevol voorbeeld van de stadsverzorgingsarchitectuur en toont de stempel van stadsarchitect Thomas Romein.

Single Image
1940 – Uitdeling door de Distributiedienst op de binnenplaats van het Stadsverzorgingstehuis in de Haniasteeg.
Single Image
1986 – Atelier in de Haniahof
Single Image
1986 – Interieur na de verbouwing van het voormalig Stadverzorgingshuis.
Single Image
1966 – Mevrouw Tolman 60 jaar viert haar verjaardag in de Haniahof
Single Image
1920 – Verkleedpartij in de Haniahof
Single Image
1967 – Een foto gemaakt naar aanleiding van het verschijnen van een tweetal rapporten over bejaardenzorg in Friesland
Single Image
1945 – Het bestuur van het stadsverzorgingstehuis.
Single Image
1980 – Een foto gemaakt naar aanleiding van het verschijnen van een tweetal rapporten over bejaardenzorg in Friesland
Single Image
1980 – De verwaarloosde omgeving van de Haniahof.
Single Image
1980 – De Haniasteeg met aan de rechterkant de Haniahof.
Single Image
1986 – De binnenplaats van de Haniahof

De informatie op deze pagina is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld op basis van bronnen van het monumentenregister, het Historisch Archief Leeuwarden, Delver en het archief van de woongroep.

Klopt er iets niet? Of ontbreekt er iets? Laat het weten!